Elektrik İletim Ve Dağıtımında Niçin Alüminyum İletken Kullanılır?

ALÜMİNYUM, kendisine has özellikleri ve hafifliği nedeni ile çok geniş bir uygulama alanına ( uzay, uçak, taşıt, elektrik, inşaat, ambalaj, elektronik, ev gereçleri vs.) sahiptir ve ÇAĞIN METALİ olarak adlandırılmaktadır.

Alüminyumun elektrik alanında iletken olarak ilk kullanılımları :
1895 yılında Amerika ve Fransada hava hattı örgülü alüminyum iletkeni;
1908 yılında hava hattı çelik özlü alüminyum iletkeni;
1910 yılında Boston ve Ealing’de alüminyum iletkenli, kağıt yalıtkanlı, kurşun kılıflı yeraltı güç kablosu;
1912 yılında Aquitana isimli gemide alüminyum bara;
1917 yılında transformatör sargısı;
1920 yılında sincap kafesli motor rotoru olarak gerçekleşmiştir.

İletken Olarak Alüminyum
Termik (kömür, fuel-oil, motorin, doğalgaz, jeotermal), hidrolik ve nükleer gibi çeşitli enerjilerden yararlanılarak üretilen elektrik enerjisi, genelde uzun mesafelere iletilir; şehir ve köy gibi yerleşim bölgelerine, sanayi tesislerine dağıtılır ve buralarda tüketilir.
Çıplak iletkenler, baralar, yalıtılmış hava hattı ve yeraltı güç kabloları ve ek malzemeleri elektrik enerjisi iletim ve dağıtımının başlıca elemanlarıdır.
Yakın zamana kadar, elektrik enerji iletim ve dağıtımında, bakır, uygun özellikleri nedeni ile bu alandaki ana iletken malzemesi olmuştu. Bakır, yüksek elektrik geçirgenliği, işlenebilme ve mekaniksel özellikleri iyi olan bir metaldir.

Niçin Alüminyum?
Pek çok ülkede, alüminyumun iletim ve dağıtım sistemlerinin tüm elemanları için bakırın yerine, ana iletken malzemesi olarak kabul edilmesinde pek çok neden bulunmaktadır. Alüminyum bakıra göre çok hafiftir, alüminyumun yoğunluğu, yaklaşık olarak bakırın % 30’u kadardır. Özellikle, hava hattı direk konstrüksiyonlarında hafiflik çok önemlidir, çünkü ağır iletkenler, ağır direk yapılarına ihtiyaç gösterir. Ayrıca, alüminyum iletkenlerin taşınması, işlenmesi ve montajı, ağır bakır iletkenlere göre daha kolaydır. Alüminyumun hafifliği, ağır bakır iletkenlere göre birçok avantaj sağlamaktadır. Alüminyum cevheri, yer yüzü kabuğunda en çok bulunan bir metaldir, yaklaşık yer yüzünün % 8’ ini kapsamaktadır.

Günümüzde bakır cevherleri çok azalmış ve sınırılı olması sonucu bakır fiyatları yüksek ve yükselme eğilimindedir. Aşağıda, son 20 yılın LME (Londra Metal Borsası) bakır ve alüminyumun yıllık ortalama fiyatlarını gösteren çizelgeden anlaşılacağı gibi senelerdir, alüminyum fiyatları bakıra göre düşük, arada bazı sıçramalar yapmasına rağmen fazla hareketli olmayan bir şekilde gelişmiştir. Alüminyum, ucuzluğun, hafifliğin ve özelliklerinin verdiği avantajları nedeni ile alüminyum çıplak iletken ve kablo fiyatları, bakır çıplak iletken ve kablo fiyatlarının çok altındadır.

Bakır ve Alüminyumun Teknik Değerlendirilmesi

Alüminyum veya Bakır çıplak iletkenli hava hatlarının, yer altı kablolarının montajı, tesisi, kullanılan bağlantı parçaları, ek ve kablo uçları genelde büyük farklılık göstermez. Ancak alüminyum ve bakırın fizik ve mekanik özellikleri bakımından iki ayrı metal olduğu unutulmamalıdır.
Aşağıdaki çizelgede, iletken ve kabloların müşterek malzemesi olan E-Cu (Elektrolitik bakır), E-Al (Elektrolitik Alüminyum) ile bazı hava

Share on Facebook Share on Twitter Share on Google Plus

About M.Enes Kale

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.